Đề bài: Nêu cảm nhận của em về hình tượng Lor-ca trong bài thơ “Đàn ghi ta của Lor-ca” của Thanh Thảo.
Bài giảng: Đàn ghi ta của Lorca – Cô Nguyễn Ngọc Anh (Thầy )
Lorca là nhà thơ lỗi lạc, chiến sĩ tiên phong chống phát xít của Tây Ban Nha thế kỷ XX. Ngày 19-8-1936, ông bị phát xít Pháp sát hại dã man.
Thanh Thảo nhắc lại câu thơ “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” của Lorca vừa là nhan đề của bài thơ, vừa là lời cầu nguyện cho hương hồn Lorca, người nghệ sĩ tài hoa được trường sinh bất tử. .
Trong nhiều năm, Lorca ngồi trên yên ngựa, mặc áo khoác đỏ như một võ sĩ đấu bò, cõng cây đàn ghi ta trên lưng, rong ruổi khắp Tây Ban Nha sưu tầm các làn điệu dân ca, học thuộc dân ca. Giọng nhạc sĩ cứ thế tan ra như bong bóng. Những hình ảnh “áo hồng”, “vâng trăng tròn”, “yên ngựa mỏi” và những từ lang thang, cô đơn, bàng hoàng, mệt mỏi hòa cùng tiếng “li-la li-la” li-la” dường như tan trong không khí, gợi bao suy nghĩ về nhà thơ thiên tài, về người nhạc sĩ xa xôi Lorca lúc bấy giờ:
tiếng bong bóng nước
Áo khoác đỏ tươi của Tây Ban Nha
li-la li-la li-la
lang thang đến vùng đất cô đơn
với trăng tròn
trên yên ngựa mệt mỏi
Khổ thơ thứ hai và khổ thơ thứ ba tái hiện lại khoảnh khắc “kinh hoàng” khi Lorca, người chiến sĩ tự do, bị phát xít Pháp dẫn đến cái chết. Người nghệ sĩ “đi như mộng du” giữa yêu ma, tiếng hát và âm nhạc của anh “bỗng kinh hoàng”, “vỡ òa”, chỉ còn lại, chỉ thấy “chiếc áo choàng đỏ rực”.
Lorca đã ngã xuống trước làn đạn của bọn phát xít man rợ, để lại một “bầu trời” bao la tang tóc cho “người con gái ấy”, cho người tình của mình (Anna Maria). ! “Cây đàn nâu”, “Cây đàn lá xanh” là biểu tượng của tâm hồn nghệ sĩ với tình yêu thiết tha, yêu đời, gắn bó với quê hương, nhân dân. Sau làn đạn của kẻ thù, một nhân tài đã bị tiêu diệt; Tiếng đàn “vỡ” như bọt nước, “đứt ngang dây đàn”, máu chảy “lưới” túi. Thanh Thảo thông qua những ẩn dụ, so sánh, tượng trưng và điệp ngữ đã tạo nên những vần thơ giàu hình ảnh, giàu sức biểu cảm, thể hiện niềm tiếc thương đối với Lorca, một thiên tài bị cái ác sát hại. Điệp ngữ “đàn” bốn lần vang lên như một tiếng nói, tiếng nấc nghẹn ngào:
đàn guitar màu nâu
bầu trời cô gái đó
cây đàn guitar lá xanh bao nhiêu
Tiếng đàn tròn và bong bóng vỡ
tiếng đàn chảy máu
Kết thúc bài thơ (13 câu), Thanh Thảo dùng lối nói phủ định để khẳng định một chân lý, để ca ngợi sự bất tử của người nghệ sĩ. Không ai chôn vùi được tiếng đàn? Nhan sắc của người đẹp, của người nghệ sĩ tài năng có sức mạnh nào có thể “vùi dập”? Có gì hơn cỏ? Cái gì xanh hơn cỏ? Có gì sống mãnh liệt hơn ngọn cỏ trên trái đất bao la? Và trăng vĩnh hằng cùng vũ trụ bao la. Lorca cũng vậy. Đời người chỉ có 38 mùa xuân, nhưng tài năng và tinh thần của nhà thơ, nghệ sĩ sẽ mãi mãi bất tử như tiếng đàn, như cỏ xanh thảo nguyên, như trăng trên trời soi đáy giếng. Thơ Thanh Thảo tuy hạn chế về vé vần nhưng đã tạo được một số hình ảnh, dòng thơ ấn tượng để khẳng định Lor-ca “thác là thanh tao nhưng cũng tinh hoa”:
Không ai chôn vùi âm nhạc
âm thanh giống như cỏ dại
nước mắt mặt trăng
long lanh đáy giếng
Tài sắc của Kiều còn mãi trong lòng những chàng trai Kim trên đời. Âm nhạc và tiếng hát “dù hay” của Trương Chi vẫn làm thổn thức biết bao tâm hồn thiếu nữ gần xa. Tiếng nhạc huyền diệu của nàng Cầm mà thi hào Nguyễn Du đã nhắc đến trong bài thơ chữ Hán “Long Thành ca cũ” vẫn còn vang vọng khắp 36 phố phường Hà Nội hôm nay và mai sau! Hình như Thanh Thảo đã “nghĩ” đến những tài hoa và thân phận bi đát ấy khi viết những dòng thơ này?
Khi định mệnh đã an bài, “đường đứt tay”, Lorca đã bước sang thế giới bên kia, “bơi qua” sông với cây đàn “bạc”. Người nghệ sĩ đã lìa đời, “vứt lại” tình yêu và số phận của mình vào “vòng xoáy” của cuộc đời đầy máu và nước mắt để ra đi. Và tiếng đàn “li-la li-la li-la” huyền diệu của cây đàn cứ vang mãi, “đầy – máu chảy” mãi, để lại biết bao đau thương, xót xa trong lòng người.
Lor-ca giống như một võ sĩ đấu bò. Áo bào của Lorca nhuốm máu đỏ nơi pháp trường. Lorca đã đi vào cõi bất tử và để lại tiếng đàn. Đó là kết cấu của bài thơ, cũng là hình tượng Lor-ca qua thơ Thanh Thảo mà ta cảm nhận được.
Bài thơ “Đàn ghi ta của Lorca” là tiếng khóc than, tình đa tài của một nhà thơ xứ Quảng ở miền Trung gửi đến linh hồn một nhà thơ Grenada ở châu Âu. Có những câu thơ của Thanh Thảo nghe như tiếng kêu “sặc máu”.
Xem thêm các bài văn mẫu lớp 12 luyện thi THPT Quốc gia:
guitar-lor-ca.jsp
Các bộ đề lớp 12 khác