Đề: Qua bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, hãy phân tích hình ảnh người nghĩa sĩ nông dân mộc mạc, giản dị nhưng dũng cảm, lần đầu tiên xuất hiện trong một tác phẩm văn học.
– Vài nét về tác giả Nguyễn Đình Chiểu: “Ngôi sao có ánh sáng khác thường phải soi cho kỹ, càng soi càng sáng” (Phạm Văn Đồng)
– Tác phẩm nghĩa sĩ Cần Giuộc: Tác phẩm làm nổi bật hình ảnh người nghĩa sĩ nông dân mộc mạc, giản dị nhưng dũng cảm, lần đầu tiên xuất hiện trong một tác phẩm văn học.
1. Hình ảnh nghĩa sĩ nông dân mộc mạc, giản dị
– Nguồn gốc:
Từ những người nông dân nghèo, cùng xóm, cùng xóm (những người bỏ quê đi khai khẩn đất mới để mưu sinh)
+ “Cút đi làm ăn; Nghèo”: hoàn cảnh sống cô đơn, thiếu người nương tựa, làm lụng lặng lẽ mà suốt đời vẫn nghèo
+ NT tương phản: xa lạ >
⇒ Nguyễn Đình Chiểu nhấn mạnh sự quen thuộc (đồng ruộng) và xa lạ (chiến tranh, quân sự) của người nông dân Nam Bộ để tạo nên sự tương phản về tầm vóc người anh hùng trong đoạn văn sau.
⇒ Những người nông dân anh hùng họ chỉ là những người dân nghèo lương thiện, chính hoàn cảnh đã buộc họ phải đứng lên trở thành kẻ sĩ và cuối cùng là “dân sành sỏi”
– Lòng yêu nước của nghĩa sĩ nông dân cũng thật giản dị
+ Khi quân Pháp sang xâm lược, nông dân cảm thấy: Lúc đầu sợ ⇒ mong tin ⇒ căm thù ⇒ căm thù đứng lên chống lại.
+ Là nông dân nghèo không biết đánh nhau nên sợ là chuyện bình thường
+ Sự chờ đợi của “quan”: như “hình như trời sắp mưa”
+ Thái độ với kẻ thù: “ghét thói như nhà nông ghét cỏ”, “muốn đến ăn gan”, “muốn cắn vào cổ” ⇒ Thái độ căm thù, hận thù đến tột độ được thể hiện bằng những hình ảnh hùng hồn mạnh mẽ mà chân thực.
– Ý thức về đất nước: Không dung thứ kẻ thù gian manh, dối trá ⇒ họ chiến đấu một cách tự giác: “chờ người bắt…”
⇒ Tâm trạng nông dân thay đổi, thái độ thay đổi lạ thường, lòng yêu nước căm thù giặc cộng với sự thờ ơ vô trách nhiệm của bọn “quan lại” đã khiến họ tự giác và sẵn sàng đứng lên. Đánh nhau
2. Dù đơn sơ, giản dị nhưng họ vẫn tỏa sáng dũng khí và tinh thần
– Những người nông dân, nghĩa sĩ tỏa sáng với tinh thần anh dũng chiến đấu, hi sinh
+ Tinh thần chiến đấu cao cả: Vốn dĩ không phải là lính hành binh, chỉ là làng lân nhưng “yêu chính nghĩa như chiêu binh”
+ Trang bị quân sự rất thô sơ: áo vải, mấn, dao phay, cung nỏ đã đi vào lịch sử ⇒ làm rõ khí phách của những người nông dân anh hùng.
+ Lập được những chiến công đáng tự hào: “đốt nhà dạy đạo”, “chém đầu hai quan”
+ “đập rào”, “phá cửa”, “liều mình”, “vượt qua”, “chém ngược”…: động từ mạnh biểu thị hành động mạnh với mật độ cao, nhịp độ sôi nổi.
+ Sử dụng động từ thập thò “xông tới, chém lui” → tăng thêm phần khốc liệt của trận chiến.
⇒ Là tượng đài nghệ thuật về những người nông dân anh dũng đánh giặc cứu nước.
– Những người nông dân anh hùng đi vào lịch sử bằng sự hy sinh anh dũng của mình
+ “xác thịt chóng bỏ”, “da ngựa bọc xác”: cách nói tránh sự hi sinh của các liệt sĩ
+ Các anh, những người xung phong chiến đấu bằng vũ khí thô sơ nay đã anh dũng hy sinh trên chiến trường để lại niềm tiếc thương nhưng cũng là niềm tự hào cho những người ở lại.
⇒ Hình ảnh người nông dân anh hùng với sự dũng cảm, hy sinh xứng đáng đi vào sử sách
– Khẳng định lại vấn đề: Trong khoảng một nghìn năm văn học trung đại Việt Nam, chưa bao giờ người nông dân đi vào tác phẩm văn học với vai trò của những người anh hùng như vậy.
– Liên hệ để cảm nhận chính mình
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
viet-bai-lam-van-so-3.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác