Phần dưới tổng hợp hơn 8 bài văn mẫu phân tích và lập dàn ý tác phẩm Ngắm trăng của Hồ Chí Minh hay nhất giúp các em học tốt Ngữ Văn lớp 8 và đạt điểm cao trong các bài kiểm tra, bài thi môn Ngữ Văn.
Bài giảng: Ngắm trăng – Cô Phạm Lan Anh (Giáo viên )
Mục lục
- Dàn ý Phân tích bài thơ Ngắm trăng
- Phân tích bài thơ Ngắm trăng
- Dàn ý Cảm nghĩ về bài thơ Ngắm trăng
- Cảm nhận về bài thơ Ngắm trăng
Dàn ý Phân tích bài thơ Ngắm trăng
1. Mở thẻ
– Giới thiệu tác phẩm “ngắm trăng”
– Trong bài thơ “Nhật ký trong tù”.
2. Thân bài
* Sáng tác thơ:
+ Những năm 1942-1943 khi Bác bị giam cầm tại nhà tù Tưởng Giới Thạch.
+ Là một trong hai mươi bài thơ trong tập “Nhật ký trong tù”.
* Nội dung thơ:
+ Ghi lại bức tranh hiện thực trong tù
+ Tình yêu thiên nhiên, yêu trăng của Bác.
+ Tinh thần tích cực, yêu đời, yêu tự do.
* Phân tích bài thơ:
– Hai câu đầu: Bức tranh hiện thực, hoàn cảnh ngắm trăng đặc biệt
+ Người xưa “nguyệt nguyệt”: phải có rượu, có hoa, có bạn Tình cảnh của Bác: Trong tù chẳng có gì (không rượu, không hoa).
→ Hoàn cảnh chật hẹp, thiếu thốn.
+ “Ngục trung”: Tình cảnh ngục tù
+ Đoạn thơ là lời giải bày tâm sự của Bác với vầng trăng.
+ Điệp từ “không”: Thể hiện sự thiếu thốn tứ bề, chỉ còn xiềng xích, gông cùm.
– Câu hai: Cảm xúc của Bác trước cảnh vật: Bực bội, hồi hộp, bối rối, lại rạo rực.
+ Sự rung động mạnh mẽ của tâm hồn nhà thơ dù chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của trăng qua song sắt nhà tù.
+ Cảnh đêm thật đẹp, tâm hồn nhạy cảm của Bác đã rung động trước vẻ đẹp của trăng đêm nay.
+ Vầng trăng tự do bay giữa trời → Cảm hứng thi nhân và khơi gợi khát vọng tự do ở Bác
Hai câu sau:
+ Hoàn cảnh buộc ông chỉ được thưởng trăng qua cửa sổ.
+ Khung cửa em bé – Cảm xúc dâng tràn
+ Câu thơ thứ ba: Vầng trăng là vẻ đẹp mà con người hướng tới.
+ Tư thế ngắm trăng: Cái nhìn lặng lẽ, tha thiết, dạt dào cảm xúc, trút hết mọi cảm xúc qua cái nhìn.
+ Câu thứ tư: Nhân hoá “ vầng trăng” như một con người: Đáp lại cái nhìn của nhà thơ, đồng cảm và xót xa cho cảnh ngộ của nhà thơ.
+ Trao đổi người xem: con người biến thành chủ thể tỏa sáng
→ Trăng và người là hai con sóng. Hai vẻ đẹp song song, tỏa sáng cộng hưởng → Nhà tù trở thành nơi gặp gỡ của những cái đẹp.
+ Sự tĩnh lặng của không gian làm nổi bật tâm trạng xao xuyến của Bác
+ Mở đầu là “ngục trung”, kết thúc là “nhà thơ” → Nhà tù không có tù nhân, chỉ có thi nhân → Bác dũng cảm hơn người: Đứng cao hơn hoàn cảnh.
* Kết luận chung:
+ Thể thơ thất ngôn ngắn gọn, súc tích
+ Tinh thần lạc quan, ung dung trước hoàn cảnh khó khăn của Bác.
3. Kết luận
– Bài học về thái độ sống, quan điểm sống, tình yêu thiên nhiên Bác muốn gửi gắm.
Phân tích bài thơ Ngắm trăng
Năm 1942, trong thời gian bị giam cầm ở Trung Quốc, Bác Hồ đã viết Nhật ký trong tù. Ngắm trăng là một trong những bài thơ hay của Bác Hồ trong nhật ký và cũng là bài thơ hay Bác viết về trăng.
Trong tù không rượu không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó bỏ qua
Người ngắm trăng soi qua cửa sổ
Trăng nhòm nhà thơ ngắm cửa
(Nam Trân dịch)
Đoạn thơ nói về cảnh nhìn trăng, tư thế ngắm trăng trong tù, qua đó thể hiện tâm hồn cao thượng, phong cách ung dung, tự tại của nhà thơ-chiến sĩ.
Hai câu thơ đầu thể hiện một hoàn cảnh và một nỗi niềm: lòng sao có thể bối rối trước cảnh đêm nay vì không có rượu và hoa? Nhà thơ thấy mình trong một tình thế khó khăn. Trong tù, nước phải chia nhau, khẩu phần ăn là lưng bát cháo loãng, chăn giấy đắp… vô cùng nghèo nàn và cay đắng. Vậy tìm đâu ra rượu hoa ngắm đêm trăng trong tù. Rượu, trăng, hoa là ba thú vui tao nhã của thi nhân ngày xưa. Dòng đầu của bài thơ như một lời tự an ủi: Trong ngục không rượu không hoa. Trước cảnh đêm thu đẹp, thiếu rượu và hoa, nhà thơ băn khoăn, bối rối. Đó chính là tâm trạng và bi kịch của một nhà thơ có tâm hồn cao thượng và giàu tình yêu thiên nhiên:
Cảnh đẹp đêm nay khó bỏ qua.
Đoạn thơ không nhắc đến trăng nhưng người đọc cảm thấy một vầng trăng hiện ra thật đẹp. Hai câu thơ 3, 4 trăng non hiện ra. Một cảnh trăng hiếm hoi:
Người ngắm trăng soi qua cửa sổ
Trăng nhòm nhà thơ ngắm cửa.
Nguyên văn chữ Hán là:
Nhãn hướng hàng ghế trước khán Minh Nguyệt
Nguyệt tham gia cổ vũ khán giả
Bài thơ chữ Hán nào cũng có hai hình ảnh tương phản: Nhàn – Nguyệt, Nguyệt – Thi Giá và Điệp từ Khâm (thấy, soi, nhòm). Từ “nhân” là người, đã biến thành thi nhân – nhà thơ với ý nghĩa thẩm mỹ đặc biệt. Từ ngục tối, người lính nhìn trăng qua song sắt nhà tù. Tư thế ngắm trăng ấy rất đẹp, như một sự vượt ngục tinh thần. Trăng được nhân hoá với khuôn mặt và đôi mắt: Trăng nhòm qua cửa sổ nhìn nhà thơ. Nhà thơ và vầng trăng lặng lẽ nhìn nhau, đồng cảm, sẻ chia với tâm hồn yêu đương. Hai câu 3 và 4 đối nhau, ngôn ngữ và hình ảnh cân xứng, hài hòa. Trăng và thi nhân, hai gương mặt trong sáng, hai tâm hồn cao cả, dù bị song sắt nhà tù ngăn cách nhưng vẫn gần gũi, yêu thương sâu sắc. Có thể nói đây là hai đoạn thơ tả trăng hay và đặc sắc nhất. Đã bao người ngắm trăng qua song sắt nhà tù? Tư thế ngắm trăng của Hồ Chí Minh thể hiện lòng yêu trăng, tâm hồn cao thượng, phong thái ung dung, tự tại. Nó cũng biểu hiện khát vọng tự do; Từ bóng tối của nhà tù hướng tới vầng trăng sáng, nhà thơ khẳng định một tâm thế: Thân ở trong ngục – hồn ở ngoài ngục.
Hoài Thanh từng nhận xét: Thơ Bác Hồ đầy trăng. Nhật kí trong tù gồm 7 bài thơ viết về trăng. Một thế giới trăng hữu tình và thơ mộng:
Không rảnh thưởng trăng,
Lòng theo trăng thu.
(Trung thu)
Khóm chuối lạnh dần khi trăng soi,
Nhìn ra sông, Bắc Đẩu hiên ngang.
(Đêm lạnh)
Trên trời, trăng lướt giữa mây.
(Đêm thu)
Nhìn trăng và thế giới trăng ấy phản chiếu một hồn thơ bao la kính yêu của Bác Hồ. Ngắm trăng vì yêu trăng và cũng yêu tự do.
Dàn ý Cảm nghĩ về bài thơ Ngắm trăng
1. Mở bài
– Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Cảm nhận về bài thơ Ngắm trăng của Hồ Chí Minh.
2. Cơ thể
– Câu 1: Hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn của Bác khi ở trong tù. Với tâm hồn thi sĩ như Bác, chút hoa và rượu là nguồn cảm hứng lớn để nhà thơ tạo nên cảnh thiếu thốn vật chất này như một sự day dứt đối với nhà thơ.
– Câu 2: Trước cảnh ngục tù thiếu thốn ấy, cảnh đẹp giữa đêm khuya khiến tâm hồn Bác xao xuyến, khó dửng dưng. Đêm nay trong tù Bác thiếu rượu, thiếu hoa nhưng tâm hồn Bác vẫn tràn đầy vẻ đẹp hữu tình của thiên nhiên.
– Câu 3 + 4: Từ trong phòng giam tối tăm, Bác nhìn trăng, nhìn ánh sáng, tâm hồn Bác thêm thư thái. Song sắt nhà tù không thể ngăn cách người tù với vầng trăng. Vầng trăng được nhân hóa như một người tri kỷ, tri kỷ từ phương xa vào ngục tối thăm Bác. Hai câu thơ được kết cấu tạo nên sự cân đối hài hòa giữa người và trăng, giữa ngôn từ, hình ảnh và ý thơ.
→ Đoạn thơ cho ta cái nhìn, cảm nhận về Chủ tịch Hồ Chí Minh ở một góc độ khác, ngoài sự anh minh, trí tuệ đã giúp nước nhà giành được độc lập, Bác còn là một nhà thơ có tâm hồn bay bổng. hòa hợp với thiên nhiên, với cảnh đẹp ngay cả trong những hoàn cảnh khó khăn nhất.
3. Kết luận
– Tóm tắt nội dung và nghệ thuật của bài thơ, đồng thời nêu cảm nghĩ về giá trị của tác phẩm.
Cảm nhận về bài thơ Ngắm trăng
Trăng – người bạn tâm giao, người tri kỷ suốt đời của Bác. Vầng trăng đã đồng hành cùng Bác trong mọi chặng đường hoạt động cách mạng. Và trong những năm tháng gian khổ ấy, làm sao chúng ta quên được sự giao hòa giữa Người với ánh trăng khi ở trong ngục Trung Hoa. Vẻ đẹp của thiên nhiên mà nổi bật nhất là vẻ đẹp của con người đã được thể hiện trọn vẹn qua bài thơ Ngắm trăng.
Vầng trăng vốn là một bài thơ tuyệt bút trong sáng tác của Bác Hồ, như bài Cảnh khuya:
Tiếng hát trong trẻo như tiếng hát xa xăm
Trăng lồng bóng cây cổ thụ hoa lồng
Hay bài thơ Nguyên tiêu:
Kim Yêu Nguyên Tiêu Nguyệt Chính Viên
Xuân giang, nước xuân, trời xuân
Yên ba thâm xứ quân đàm
Vâng, bán nguyệt, trăng tròn
Người ta thường trải qua những giây phút thong thả, nhàn nhã bên tách trà thơm và chiếc kẹo ngọt, thưởng thức ánh trăng, nghĩ về mình và nghĩ về cuộc đời. Còn Bác, người cần thư thái, người cần cảnh sắc vẹn toàn, chỉ cần một tình yêu, một niềm đam mê thì dù là thử thách nghiệt ngã, Bác vẫn có thể mở rộng tấm lòng để tận hưởng. ánh trăng:
Ngục giữa không hoa không diệc
Đối với bài kiểm tra lương thấp
Hiện thực khắc nghiệt được dựng lên một cách chân thực và trọn vẹn nhất, không rượu chè hoa lá. Điều kiện cơ bản để ngắm trăng cũng không quá kém. Nhưng trước cảnh đẹp khiến lòng người thổn thức làm sao có thể dừng lại. Câu hỏi tu từ “biết làm sao” (than thở) vừa là sự băn khoăn, trăn trở không biết phải làm sao, vừa là sự háo hức, phấn khởi khi gặp lại người tri kỷ. Chính vì thế trong bài thơ dồn nén cả hai dòng cảm xúc, vừa lo âu, vừa hân hoan, hạnh phúc.
Và đẹp nhất là cuộc thoát ly giữa người và trăng, để tạo nên sự hòa hợp tuyệt đối giữa hai người bạn:
Nhân hóa hướng tiền khanh minh nguyệt
Nguyệt Tông song khích hãn thị
Có thể coi hai câu thơ này là đỉnh cao của nghệ thuật đối chiếu, tương phản giữa hai câu, trong một câu vô cùng nhuần nhuyễn. Người đối với trăng, trăng đối với thi nhân, kết hợp với điệp từ khán giả thể hiện sự hòa hợp tuyệt đối giữa con người và thiên nhiên. Trong hoàn cảnh ngục tù tăm tối, bị tra tấn, phải di chuyển liên tục nhiều nơi nhưng không vì thế mà Bác mất đi tình yêu thiên nhiên, lòng say mê cảnh đẹp đặc biệt là ánh trăng. Hai gương mặt trăng tròn trong sáng và thi nhân không thể bị song sắt lạnh lẽo ngăn cản, họ vẫn thoát khỏi cảnh khắc nghiệt ấy để hòa hợp với nhau. Đây có thể coi là hai câu thơ hay và đặc sắc nhất trong bài thơ. Tư thế nhìn trăng của Bác thể hiện tình yêu trăng, tâm hồn cao thượng, rộng mở với tình yêu thiên nhiên và khát vọng tự do tha thiết. Đúng như lời Bác viết ở phần đầu Nhật ký trong tù:
Cơ thể ở trong ngục tối
Tinh thần ở bên ngoài.
Ngắm trăng là bài thơ hay nhất, đặc sắc nhất của Bác Hồ trong tập Nhật ký trong tù. Tác phẩm, với ngôn ngữ cô đọng, giàu ý nghĩa, nghệ thuật tài tình, vừa thể hiện tấm lòng yêu thiên nhiên, yêu tự do của Bác, vừa rất thảnh thơi, tự tại với môi trường. cảnh ngục tù.
Tổng hợp các bài văn mẫu phân tích, lập dàn ý khác của tác phẩm Ngắm trăng:
Xem thêm các bài văn mẫu thuyết minh, phân tích, lập kế hoạch tác phẩm lớp 8:
Mục Lục Văn Mẫu | Ngữ văn hay lớp 8 theo từng phần:
Các bài văn lớp 8 khác