Đề bài: Chí Phèo giết Bá Kiến lúc tỉnh hay lúc say? Ý nghĩa cái chết của hai nhân vật Chí Phèo và Bá Kiến.
Bài giảng Chí Phèo (Phần 2: Tác Phẩm) – Cô Thúy Nhàn (GV )
Chí Phèo là nhân vật điển hình xuất sắc của nhà văn Nam Cao trong truyện ngắn Chí Phèo, ra đời năm 1941. Đây là một nông dân nghèo thật thà, hiền lành, giàu lòng tự trọng nhưng bị Bá Kiến đày vào ngục thất. , đã được ủy thác, côn đồ. Sau khi gặp Thị Nở, tận hưởng cảm giác yêu đương. Thị muốn trở về làm người lương thiện. Tuyệt vọng vì không thể trả lại. Chí cầm dao đến nhà tình địch, sau khi uống nhiều rượu. Vậy Chí Phèo giết Bá Kiến trong cơn say hay tỉnh?
Theo miêu tả của tác giả, Chí đã uống hết hai chai rượu. Theo lời kể, Chí quyết định tìm đến thị Nở để “đâm chết cả nhà mình”. Chí có ý định đó vì Thị Nở nghe lời dì, không chịu quan hệ với Chí Phèo. Nhưng rồi Chí không đến nhà “người tình phản bội” mà đến thẳng nhà Bá Kiến. Người viết đã đưa ra nhận xét: “Người điên và người say không bao giờ làm những việc lá họ định làm”. Căn cứ vào những chi tiết đó, ta có thể kết luận rằng Chí Phèo đã xông vào đâm chết Bá Kiến trong cơn say.
Nhưng những phân tích và kết luận như vậy là chưa đủ. Trước khi giết giặc Chí đã nói những lời rất tỉnh táo. Chi nói ba câu rất ngắn gọn và rõ ràng. Lời khẳng định chắc nịch: “Tôi muốn làm người lương thiện!”. Một câu hỏi bức xúc: “Ai cho tôi lương thiện?” Rồi một câu phủ định đau đớn: “không thể làm người tốt được nữa”. Chí Phèo muốn, là khát vọng. Khát vọng ấy xuất phát từ bản chất, cội nguồn lương thiện của Chí và vốn dĩ bền bỉ trong con người anh, cho dù anh luôn say sưa kể từ khi biến chất, anh cũng là một kẻ “đầu bò”. Chí Phèo hỏi. Chí ý thức sâu sắc nguồn gốc nào, ai đã biến hắn thành “con quỷ làng Vũ Đại”. Và sự tự phủ định cuối cùng chứng tỏ Chí Phèo đã hiểu ra con đường đầy bi ai và đau khổ cho chính mình. Quá trình chuyển đổi cảm xúc đó diễn ra một cách tự nhiên không gò bó. Vì vậy, không thể nói Chí Phèo giết Bá Kiến vì say. Chỉ có thể nói đó là phút tỉnh trong cơn say. Ý thức chớp nhoáng này là Chí nhiều hơn tất cả sự tiết kiệm liên tục của Chí. Chí say vì uất hận, say vì muốn trả thù, say vì nghèo. Và với tất cả những lý do rất thật thà đó, Chí đã say. Vì vậy, có thể nói, trong cơn say, Chí thực chất là “Chí giả” – một hình nộm của Chí – có tên là Chí Phèo. Giết Bá Kiến là Chí làm ruộng, chỉ với một mong ước nhẹ nhàng. Ông từng “ước gì có một gia đình nhỏ. Chồng cuốc cày, vợ dệt vải, người ta để một con lợn làm vốn. Nếu khá giả thì mua vài sào ruộng để làm ăn” vậy là được. Nói thế thôi chứ nói đúng đấy – Giết con kiến là một Chí Phèo rất tỉnh táo. Tràn đầy oán hận, không còn cách nào khác đành phải liều mạng với kẻ địch.
Chính nhờ Nam Cao mà Chí Phèo mới có sức sống mãnh liệt như vậy trong lòng người đọc. Mỗi lần đọc Chí Phèo, tôi lại cảm nhận khác về cuộc đời và số phận của những con người trong xã hội cũ. Và mỗi lần như vậy, người đọc lại càng xót xa cho dáng vẻ xuất thần, dễ dàng bước ra khỏi trang sách của Chí Phèo. Càng căm ghét cái xã hội cũ bất công đầy tham nhũng, vùi dập con người, biến họ thành những kẻ phạm pháp và cắt đứt con đường chuộc lỗi của họ. Làm họ, một khi không còn cơ hội tìm lối thoát, nhưng khát khao làm người thì cháy bỏng, chỉ còn con đường cùng chết với quân thù.
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
chi-pheo-1.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác